Çocuğunuz Neden Öfkeli ve Saldırgan?

Öfke kontrolü çocukluk çağında şekillenen bir beceridir. Beynin ön bölgesinin işlevlerinden biri de bütün dürtülerin kontrolü gibi öfkenin de kontrol edilmesidir. Kötü çocukluk çağı yaşantıları, aile içi şiddet, ailede şiddetli geçimsizlik ve kavgalar çocuğun saldırganlaşmasına ve beyninin öfkeyi makul gösterir tarzda şekillenmesine sebep olur.

Çocuklar Neden Öfkeli ve Agresif olurlar?

-Ailesi tarafından dövülmek önemli bir öfke sebebidir. Çocuk saldırganlığı bir sorun çözme yöntemi olarak benimser ve hayatında uygular.
-Aile içi iletişim tarzının kötü olması. İnatlaşma ve üstün gelmeye çalışma tarzında iletişim tarzları çocuğa kötü emsal teşkil eder.
-Ailesi ya da öğretmeni tarafından önemsenmemek de bir saldırganlık etkenidir. Böyle bir durumda çocuk normal yollardan dikkat çekemediğini görünce öfke ve agresyonu kullanmaya başlar. Bu şekilde hem önemsendiğini hem de daha önemli olduğunu zanneder. Evde terör estiren, yaşıtlarına ve ev halkına vuran, ısıran, tokat atan çocuklarda bir iletişim sorunu olduğu akla gelmelidir.
-Depresyon, çocuklarda hırçınlık ve öfke şeklinde belirir. 
-Şiddet içerikli filmler, kavga ve şiddet görüntüleri, müzik klipleri çocuğun saldırgan olmasında etken olabiliyor. Amerika’da yapılan bir araştırmada müzik kliplerinin %80’inin şiddet içerikli olduğu, bunun da çocuk ve ergenlerde şiddeti körüklediği tespit edilmiştir.
-Beyindeki bazı bozukluklar da öfke kontrol bozukluğuna sebep olabilir. Epilepsi bunların başında gelir. Bazı epilepsi türleri tipik bayılmalarla değil de öfke patlamalarıyla seyreder. Eğer tedavi edilmezse çocukta davranış sorunları gelişir.
-Okulda ve yakın çevredeki arkadaşları tarafından dışlanmak bir öfke sebebidir. Çocukta yalnızlık ve kızgınlık duyguları yaratır.
-Çocuğun fiziksel kusurlarının olması kendisini öfkeyle gösterebilir. Kilolu, gözlüklü, şaşı, kısa olmasından dolayı kompleks duyan çocuklar bir de “şişko, bücür, dört göz” gibi lakaplara maruz kalırlarsa öfke davranışı geliştirebilirler.
 -Eğitici tarzdaki programlarda öfkenin çokça işlenip çözüm önerilerinin kısa bırakılması saldırganlık sebebi olabiliyor. Bir araştırmada şiddet unsuru içeren programları izleyen çocuklar ile eğitim içerikli programları izleyen çocuklar karşılaştırılmış. Eğitici program izleyen çocuklarda gizli saldırganlık eğilimlerinin daha çok olduğu tespit edilmiş. Bu tür programlarda öfke görüntüsünden ziyade ne yapılacağı konusunun işlenmesi bu tehlikeyi bertaraf etme açısından önemlidir. Çocuklar “aptal, geri zekâlı” gibi ifadeleri ve bazı küfür içerikli sözleri çizgi filmlerden bile öğrenebilmektedirler.
-Kız çocukları da en az erkek çocukları kadar şiddete eğilimlidirler. Fiziksel şiddet erkek çocuklarında daha çok, ama çocuklara emrivaki davranmak, kontrol edici ve hükmedici davranma gibi gizli saldırganlık belirtileri kızlarda daha çoktur.1

Çocuklarda şiddet eğilimi nasıl anlaşılır?

Bunu anlamak için önce şiddetin çeşitlerini bilmemiz gerekir. Şiddet ilk akla gelindiği gibi sadece fiziki olmayabilir. Sözel şiddet, duygusal şiddet, cinsel şiddet gibi türleri vardır. Çocukların şiddete eğilimi çevresindekilere özellikle arkadaşlarına davranışlarından anlaşılabilir. Arkadaşların bir hatasında aşırı sinirli davranmak, gereksiz tepki vermek, hakaret etmek, bir şey fırlatmak, itmek, rencide etmek gibi davranışlarından fark edilir. Tabi direk vurma, tekme atma şiddetin en belirgin türü olan fiziksel şiddet örneğidir.2

Neler Yapılmalıdır?

– Çocuğun ihtiyaçlarını sonraya bırakmayınız. Karşılarken de yalnızca onunla ilgilenin.
– Çocuğun her öfkelenme davranışına hiddetle cevap vermeyiniz. Makul olabilecek isteklerde bulunduğunda yerine getirin. Ancak makul değil ve kendisine zarar verir boyuttaysa sınır koymaya çalışın. 
– Çocuğun öğretmeniyle görüşün ve bir davranış birliğine gidin. 
– Çocuklara haksız cezalar vermeyiniz.
– Çocuklara karşı adil olunuz. Haksız cezalandırmalar hiddet doğurur.
– Sosyal etkinliklere ve spora teşvik ediniz.
– Çocuğa değerli ve önemli olduğunu hissettirmelisiniz.
– Öncellikle olumluyu gündeme getirmek iletişimi kolaylaştırır ve çocuğu rahatlatır.
– Çocuğunuzun öfkesi size ve kendisine zarar verir boyuta gelmişse mutlaka bir psikiyatra başvurmalısınız. Eğer vakit geçirilirse öfke çocuğunuzun temel bir kişilik özelliği haline gelebilmektedir.

Furkan Nesli Dergisi'nden alıntıdır.