İthalat teşvikleri üretimi azalttı

EKONOMİ SERVİSİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK),2020 yılı Bitkisel Üretim İstatistikleri’ni açıkladı. Verilere bakıldığında ithalatı kolaylaştırılan ürünlerin üretimi azaldı.
Üretim miktarları, 2020 yılında bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 8,7, sebzelerde yüzde 0,3, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 5,8 oranında artış gösterdi. Üretim miktarları 2020 yılında yaklaşık olarak tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 69,3 milyon ton, sebzelerde 31,2 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde 23,6 milyon ton olarak gerçekleşti.

Tahıl ürünleri üretim miktarları 2020 yılında bir önceki yıla göre yüzde 8,1 oranında artarak yaklaşık 37,2 milyon ton olarak gerçekleşti. Bir önceki yıla göre buğday üretimi yüzde 7,9 oranında artarak 20,5 milyon ton, arpa üretimi yüzde 9,2 oranında artarak 8,3 milyon ton, dane mısır üretimi yüzde 8,3 oranında artarak 6,5 milyon ton, yulaf üretimi yüzde 18,7 oranında artarak yaklaşık 314,5 bin ton oldu.

Tarımda dışa bağımlı politikaların teşvik edilmesi nedeniyle en çok üretimi azalan ürünleri derledik.

PAMUK

Ülkede hazır giyimden konfeksiyona, yağ sanayisinden yem sektörüne pek çok alanda kullanılan pamuk üretimi her geçen yıl biraz daha azalıyor. TÜİK’in açıkladığı verilere göre 2019 yılında 2,2 milyon ton üretilen pamuk bu yıl 1,7 milyon ton üretildi.

Türkiye pamuk üretiminde dünyada 7’nci sırada yer alıyor ancak ekim alanları son 24 yılda yüzde 37 azaldı. Ülkede pamuk üretiminin tamamına yakını Ege Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Çukurova ve Antalya yörelerinde yapılıyor. 1995 ve 2019 yılları arasında ‘beyaz altın’ olarak adlandırılan pamuğun ekim alanı Çukurova Bölgesi’nde yüzde 65 azaldı. Sadece Yunanistan’dan yapılan pamuk ithalatı 2018 yılına göre yüzde 124 arttı.

24 yıldaki ekim alanı azalışı

■ Ege: Yüzde 65
■ Çukurova: Yüzde 65
■ Antalya: Yüzde 87
■ Ülke toplamı: Yüzde 37

AYÇİÇEĞİ

Son günlerin en çok konuşulan konusu Ayçiçek yağı fiyatlarındaki artış. Ancak son bir yılda ülkedeki Ayçiçek üretimi de azalıyor. TÜİK verilerine göre 2019 yılında 2,1 milyon ton olan ayçiçeği üretimi bu yıl yüzde 1,6 azalarak 2 milyon tona geriledi. Üretici artan maliyetlerden dolayı ayçiçeğinden vazgeçiyor. Ülke üretiminin çoğu Çukurova ve Trakya bölgelerinden karşılanıyor.

Türkiye ayçiçeğinde dışa bağımlı bir ülke. ABD Ziraat Dairesi (USDA) verilerine göre dünyada en çok ayçiçeği ithal eden ülke açık farkla Türkiye. AKP’nin iktidara geldiği yıl ayçiçeği ithalatı 132 bin 485 tondu. 2019’da yapılan ayçiçeği ithalatı 2002 yılının tam 8,5 katı. Üstelik 2019’daki 1,32 milyon tonluk ithalat ülke tarihinde bir rekor.

ÇELTİK

Çeltik üretimi de bir önceki yıla göre yüzde 2 azaldı. 2019 yılında 1 milyon ton üretilen çeltik, bu yıl 980 bin ton üretildi. Üretim miktarı azalırken ithalatta teşvik edici politikalara devam ediliyor.

Son olarak Resmi Gazete’nin dünkü sayısında pirinç (çeltik) ithalatına uygulanacak gümrük vergisi oranları 30 Nisan 2021 tarihine kadar geçerli olmak üzere, çeşitlerine göre yüzde 5, yüzde 10 ve yüzde 15 olarak belirlendi.

Buna göre, gümrük vergisi yüzde 7,5 ile yüzde 34 arasında uygulanan bazı pirinç türlerinde yüzde 5, yüzde 36 olan bazı pirinç türlerinde yüzde 10 yüzde 45 olan bazı pirinç türlerinde yüzde 15 olarak uygulanacak. Söz konusu gümrük vergisi indirimleri 30 Nisan 2021 tarihine kadar geçerli olacak.
Öte yandan daha önce buğday, kara buğday, arpa, darı, cin mısırı, kinoa ve kırık pirinç gibi hububat ürünleri ithalatında gümrük vergisi 30 Nisan 2021’e kadar sıfırlanmıştı.

MERCİMEK

TÜİK verilerine göre üretimi azalan ürünlerden bir diğeri de yeşil mercimek. 2019 yılına göre üretim miktarı yüzde 2,8 azalmış durumda. Bu yıl yeşil mercimek üretimi 42,3 bin ton olarak gerçekleşti.

Yeşil mercimekte durum biraz daha farklı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre son 5 yılda ekim alanı 167 bin dekardan 396 bin dekara çıktı.
İthalat ise 5 yıllık süreçte yüzde 50’den fazla düşerek 20,9 milyon dolardan 10,3 milyon dolara geriledi. Türkiye’de yeşil mercimek ithalatının büyük bir kısmı Kanada ve Rusya’dan yapılırken çok az bir miktar da Kazakistan, ABD ve Arnavutluk’tan gerçekleşiyor.

18 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2,5 milyon ton hububat ve 100 bin ton kuru baklagil ithalatı için gümrük vergisi sıfırlandı. Ancak üretim alanları her geçen gün azalan ürün için teşvik uygulamaları hayata geçirilmiyor.