Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Temyiz Dairesi, İsrail’in Gazze’de 7 Ekim 2023 sonrasında işlenen suçlara ilişkin yürütülen soruşturmanın geçerliliğini iptal etmeye yönelik itirazını oybirliğiyle reddetti. Böylece, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım ayında çıkarılan tutuklama emirleri yürürlükte kaldı.
İsrail yönetimi, söz konusu tutuklama kararlarının geçersiz sayılması için UCM’ye çok sayıda başvuruda bulunmuştu. Bu başvurular arasında, UCM Başsavcısı Karim Khan’ın tarafsız olmadığı iddiası ve mahkemenin Filistin toprakları üzerindeki yargı yetkisine itiraz da yer aldı.
UCM’nin Filistin soruşturması, 2018 yılında Filistin Devleti’nin yaptığı başvuru üzerine 2021’de başlatılmıştı. Kasım 2023’ten itibaren ise Güney Afrika, Bolivya, Şili ve Meksika’nın da aralarında bulunduğu yedi ülke sürece yeni başvurularla dahil olmuştu.
“7 Ekim tamamen yeni bir durum değil”
İsrail, son temyiz başvurusunda Roma Statüsü’nün 18. maddesine atıf yaparak, 7 Ekim 2023 sonrası gelişmelerin “tamamen yeni bir durum” olduğunu ve bu nedenle savcılığın yeniden resmi bildirimde bulunması gerektiğini savundu.
Ancak Temyiz Dairesi hâkimleri bu iddiayı kabul etmedi. Kararda, 7 Ekim sonrası Gazze’de yaşananların, 2021 yılında başlatılan Filistin soruşturmasının kapsamı içinde değerlendirildiği ve yeni bir bildirim zorunluluğu bulunmadığı belirtildi.
Uluslararası hukuk profesörü Kevin Jon Heller, İsrail’in bu temyiz başvurusu kabul edilseydi tutuklama emirlerinin düşeceğine dikkat çekerek, “İsrail, soruşturma başlatıldığında tamamlayıcılık ilkesine dayanma hakkını kullanmadı. Bu argüman şimdi ileri sürülüyor çünkü savcılık üst düzey yetkililer hakkında gerçekten tutuklama kararı çıkardı” değerlendirmesinde bulundu.
Heller, UCM Temyiz Dairesi’nin kararını hukuka uygun bularak, temyizin reddedilmesini yerinde bir adım olarak nitelendirdi.
Öte yandan ABD yönetimi, UCM’nin İsrail aleyhine yürüttüğü soruşturma nedeniyle Başsavcı Karim Khan ve bazı UCM yargıçlarına yaptırım uygulamıştı.
