AYM’den cezaevinde yeni kıyafet alma zorunluluğu için "Hak ihlali" kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM) eski kıyafetleri cezaevine alınmayarak el konulan mahkum Emre Sönmez’in kişi maddi ve manevi varlığının koruma hakkının ihlal edildiğini bildirdi. AYM kararında, “Mali olanakları yeterli olmayan tutuklu ve hükümlülerin evlerindekileri kullanmak yerine yeni kıyafet almaya zorlanması ceza infaz kurumunda bulunmanın ötesinde bir ızdırap duymalarına yol açabilir. Cezaevinde bulunma insan onurundan feragat edilmesini gerektirmez” denildi.

 12,5 yıl hapis cezası alan Emre Sönmez, Osmaniye 1 No’lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na sevk edildi. Sönmez, 21 Kasım 2018 tarihinde Osmaniye İnfaz Hakimliği’ne başvurarak, kıyafet değişimi kısıtlamasının kaldırılması talebinde bulundu. Sönmez’in talebi reddedilerek, Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurulabilecek Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmeliğin 7. Maddesi’ni anımsatıldı. Ret gerekçesinde, ceza infaz kurumu dışından getirilmesine izin verilen giyim eşyalarında eskiyenlerini yenileriyle değiştirilebileceğinin hükme bağlandığı kaydedilerek, Sönmez’in şikayetinin gerekçesinin anılan hükümdeki “yeni” ifadesinden kaynaklandığı açıklandı. Gerekçede, “yeni” ifadesi “etiketli veya etiketsiz, hiç kullanılmamış veya az kullanılmış olan ve çamaşır makinası veya ağartıcılara maruz kalmamış ya da tamir görmemiş kıyafetler” olarak açıklandı.

Sönmez’in itirazı da Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nden döndü. Bunun üzerine Sönmez, 28 Aralık 2018 tarihinde AYM’ye bireysel başvuru yaptı. Sönmez eski kıyafetlerinin ceza infaz kurumuna alınmaması nedeniyle “kişi maddi ve manevi varlığını koruma, geliştirme” ve kıyafetlerine el konulması nedeniyle de “mülkiyet hakkının ihlal edildiğini” öne sürdü.

Sönmez’in başvurusu, AYM Birinci Bölümü’nde 13 Ocak 2022 tarihinde karara bağlandı. Mülkiyet hakkının ihlale edildiğine ilişkin Sönmez’in iddiası açık dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle oybirliği ile reddedilirken, kişi maddi ve manevi varlığını koruma hakkının ihlal edildiğine oybirliği ile karar verildi. Kararın bir örneği ihlalin ortadan kaldırılması için Osmaniye İnfaz Hakimliği’ne gönderildi.

"İNSAN ONURUNDAN FERAGATI GEREKTİRMEZ"

AYM kararının gerekçesinde, “Az kullanılmış olan fakat giyilebilir olma özelliğini kaybetmeyen kıyafetlerin ceza infaz kurumuna alınmamasının haklı bir temeli yoktur” denilerek, şöyle devam edildi:

“Dahası başvurucu, maddi imkanlarının yeni kıyafet almaya elverişli olmadığını öne sürmektedir. Mali olanakları yeterli olmayan tutuklu ve hükümlülerin evlerindekileri kullanmak yerine yeni kıyafet almaya zorlanması ceza infaz kurumunda bulunmanın ötesinde bir ızdırap duymalarına yol açabilir. Cezaevinde bulunma insan onurundan feragat edilmesini gerektirmez.”

Kararda, Sönmez’e 2 bin 500 lira manevi tazminat verilmesine de hükmedildi.