Ortadoğu’da tansiyon, 13 Haziran Cuma günü İsrail'in İranlı üst düzey yetkililere yönelik suikast saldırılarıyla birlikte yeni bir savaşa dönüştü. Bir süredir uluslararası kamuoyunun gündeminde yer alan İsrail-İran gerilimi, artık açık bir çatışma haline gelirken, dünya ülkelerinin bu savaşta takındığı tavırlar da dikkatle takip ediliyor.
İran’a destek veren ülkeler, kınama mesajlarıyla yetinenlerle fiili yardım sağlayanlar arasında ayrışıyor. İşte İran’a verilen destek biçimleri ve öne çıkan ülkelerin pozisyonları:
Rusya Moskova, İran’la stratejik iş birliğini sürdürürken aynı zamanda İsrail ile de yakın ilişkilerini koruyor. Ancak son gelişmeler sonrası Rusya, İsrail'in saldırılarını kınadı ve tarafları siyasi diyaloga davet etti. Kremlin, olası bir arabuluculuk rolüne hazır olduğunu da duyurdu.
Çin Pekin yönetimi, İran’la ekonomik ve güvenlik iş birliklerini sürdürürken, doğrudan bir askeri tarafgirlikten kaçınıyor. Ancak Çin, İsrail’in saldırılarını sert ifadelerle eleştiriyor ve uluslararası arenada İran’ın pozisyonunu haklı gösteren söylemlerle dikkat çekiyor.
Kuzey Kore Kuzey Kore’den İran’a yönelik doğrudan askeri bir sevkiyat henüz doğrulanmamış olsa da, diplomatik ve ideolojik destek sağlandığına dair bilgiler uluslararası basında yer buluyor.
Bölgesel Aktörler ve Silahlı Gruplar
Hizbullah (Lübnan) İran destekli Şii silahlı grup Hizbullah, geçmişte İsrail’le birçok kez çatışmıştı. Son gelişmelerle birlikte Hizbullah’ın İran lehine politik ve lojistik destek sağlama potansiyeli yeniden gündeme geldi.
Husiler (Yemen) İran tarafından silah, eğitim ve istihbarat desteği verilen Yemen’deki Husi Ensarallah hareketi, Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nde İsrail’e ait gemilere yönelik saldırılar düzenliyor. Bu saldırılar, İran’ın savaşta dolaylı etkisini artırıyor.
Diplomatik Tavır ve Kınamalar
Türkiye Ankara, taraflar arasında net bir tutum sergilemekten kaçınıyor. Türkiye hem İran hem de Rusya ile diplomatik temaslarını sürdürerek bölgede barışçıl çözüm çağrısı yapıyor. Hükûmet yetkilileri, gerginliğin daha fazla yayılmaması gerektiğini vurguluyor.
Arap Ülkeleri (Suudi Arabistan, Ürdün, Lübnan, Katar ve diğerleri) Çoğu Arap ülkesi, İsrail’in saldırılarını uluslararası hukuka aykırı bulduğunu belirterek kınama mesajları yayınladı. Ancak İran’a doğrudan destek açıklaması yapan herhangi bir Arap ülkesi şu an için bulunmuyor.
