İsrail'de Haredi topluma yönelik askerlik muafiyetinin kaldırılmasına ilişkin yasa tasarısının meclise sunulmaması, Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyonu siyasi krizin eşiğine getirdi. Ultra Ortodoks partilerden Degel HaTorah ve Agudat Israel’in istifasıyla hükümetin meclisteki sandalye sayısı 68’den 61’e düştü.
Agudat Israel Partisi'nin Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı Meir Porush, partinin koalisyondan çekileceğini açıklayarak, Haredi hahamların yeni yasa taslağını yetersiz bulduğunu belirtti. Porush, hahamların talimatı doğrultusunda istifa kararının alındığını ve sürecin tamamlandığını duyurdu.
İsrail devlet kanalı KAN, istifaların 48 saat içinde resmiyet kazanacağını, Netanyahu’nun ise koalisyonu kurtarmak amacıyla yoğun temaslara başladığını bildirdi.
Koalisyonun Kaderi Şas Partisi’nde
Mecliste 120 sandalyeye sahip olan İsrail'de hükümetin çoğunluğu koruyabilmesi için en az 61 milletvekiline ihtiyacı var. Degel HaTorah ve Agudat Israel’in ayrılığı sonrası hükümet kritik eşikte. Haredi bloğun son büyük ortağı olan ve 11 milletvekiline sahip Şas Partisi’nin de koalisyondan çekilmesi halinde Netanyahu hükümeti meclisteki çoğunluğunu kaybedebilir.
Şas Partisi'nin kararının önümüzdeki hafta netleşmesi bekleniyor. Partinin istifası durumunda İsrail’de erken seçim kaçınılmaz hale gelebilir.
Askerlik Krizi Derinleşiyor
İsrail’de 18 yaşını geçen her vatandaşın zorunlu askerlik yapması gerekiyor. Ancak Haredi toplumu, uzun yıllardır dini gerekçelerle bu yükümlülükten muaf tutuluyordu. 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze savaşıyla birlikte asker ihtiyacı artınca, Haredilerin de askere alınması kamuoyunda yüksek sesle talep edilmeye başlandı.
25 Haziran 2024’te Yüksek Mahkeme, Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı kalmadığını belirterek, askerlik çağrısı yapılmasına hükmetti. Hükümet bu doğrultuda yaklaşık 24 bin Haredi erkeğe celp gönderdi. 2025-2026 askerlik yılı itibarıyla kalanlara da çağrı yapılacağı duyuruldu.
Meclis Boykotu ve Siyasi Tıkanıklık
Yasa çıkarılamadığı gerekçesiyle Haredi partiler meclis oturumlarını boykot ederken, yapılan fesih oylamalarında yeterli çoğunluk sağlanamasa da siyasi kriz her geçen gün derinleşiyor. Netanyahu koalisyonu korumak için yoğun diplomasi yürütse de kritik eşik aşıldı.
Şas Partisi’nin de hükümetten çekilmesiyle birlikte Netanyahu kabinesi düşebilir ve ülke yeniden sandığa gidebilir.
