Ömer Nasuhi Bilmen Kimdir? Kısaca Hayatı, Eserleri Ve Vefatı

Cumhuriyet döneminin en önemli âlimlerinden biri olan Ömer Nasuhi Bilmen, ilmi birikimi, tevazusu ve Ehl-i Sünnet çizgisindeki duruşuyla tanındı. İşte Bilmen’in hayatı, eserleri ve Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan istifasının perde arkası...

Eklenme Tarihi: 12 Eki 2025
3 dk okuma süresi
Güncelleme Tarihi: 12 Eki 2025
Ömer Nasuhi Bilmen Kimdir? Kısaca Hayatı, Eserleri Ve Vefatı

Ömer Nasûhî Bilmen Kimdir?

10 Ocak 1883’te Erzurum’un o zamanki adıyla Salasor köyünde dünyaya geldi. Babası Hacı Ahmed Efendi, annesi Muhîbe Hanım’dır. Küçük yaşta iken babasının vefatı üzerine Erzurum Ahmediyye Medresesi müderrisi olan amcası Abdürrezzak İlmî Efendi’nin gözetiminde yetişti. İlk hocası amcası olan Ömer Nasûhî Erzurum müftüsü Narmanlı Hüseyin Efendi’den eğitim almıştır.

İlim almak için İstanbul’a giden Ömer Nasûhî Fatih dersiâmlarından olan Tokatlı Şâkir Efendi’nin derslerine katılıp, ondan icâzet aldı. Ayrıca Ders Vekâleti’nce açılan imtihanı kazanarak dersiâmlık şehâdetnâmesi aldı. Bu arada okumakta olduğu Medresetü’l-kudât’ı da bitirdi. Türkçe, Arapça ve Farsça’yı iyi derecede bilen Ömer Nasûhî Fransızca’yı da tercüme yapacak kadar bilmektedir.

16 Haziran 1943’te de İstanbul müftülüğü görevine getirilen Ömer Nasûhî, 30 Haziran 1960 tarihinde Diyanet İşleri başkanlığına tayin edildi ve henüz bir yılını doldurmadan 6 Nisan 1961’de emekliye ayrıldı.

Ömrünün büyük bir kısmı ders vermekle geçen Ömer Nasûhî Dârüşşafaka Lisesi, İstanbul İmam-Hatip Okulu’nda ve Yüksek İslâm Enstitüsü’nde usûl-i fıkıh ve kelâm dersleri verdi. Ömrünün sonuna kadar ilmî çalışmalarını sürdürdü ve emekli olduktan sonra sekiz ciltlik tefsirini yazmıştır.

Ömer Nasuhi Bilmen İstanbul müftüsü olduktan sonra vefat edinceye kadar ilmî, gerekse samimi dindarlığı ve alçak gönüllülüğü ile dinî konularda Türkiye’de Müslüman halkın teveccühünü kazanmıştır. İnançta, ibadet ve ahlâkta Ehl-i sünnet mezhebini şahsında tam bir liyakatle temsil ettiği için herkesin güvenini kazanmıştır.

Ömer Nasuhi Bilmen Diyanet İşleri Başkanlığı Görevinden Neden İstifa Etti?

Diyanet İşleri başkanlığı görevinde on ay gibi çok kısa bir süre içinde ayrılmasının gerçek sebebi, o günkü yönetimin Türkçe ezan ve benzeri konularda Ömer Nasuhi Bilmen’i kendi politik amaçlarına alet etmeye kalkışmasıdır.

Nitekim Ömer Nasuhi Bilmen, 1960’lı yıllarda dinde reform imajını Türkiye’nin gündeminde tutmak için büyük çaba gösteren çevrelere karşı, “Bozulmayan bir dinde reform mu olur” diyor ve İslâm’ın ortaya koyduğu iman, ahlâk ve hukuk ilkelerinin orijinalliğini, evrenselliğini kendinden beklenen liyakat ve cesaretle savunuyordu.

Ömer Nasuhi Bilmen'in Eserleri Nelerdir?

Hukūk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kāmûsu, Büyük İslâm İlmihali, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meâl-i Âlîsi ve Tefsiri, Büyük Tefsir Tarihi, Kur’ân-ı Kerîm’den Dersler ve Öğütler, Sûre-i Fethin Türkçe Tefsiri İ‘tilâ-yı İslâm ile İstanbul Tarihçesi, Hikmet Goncalar, Muvazzah İlm-i Kelâm, Mülehhas İlmi Tevhid, Yüksek İslâm Ahlâkı, Dinî Bilgiler.

Ömer Nasuhi Bilmen Tefsiri: Eserde önce sûreler ve içerikleri hakkında kısa bilgi verildikten sonra âyetlerin meâli yer almakta, ardından her âyetin sade bir üslûpla izah ve tefsiri yapılmaktadır. Tefsirin daha sonra çeşitli baskıları yapılmıştır.

Ömer Nasuhi Bilmen Büyük İslâm İlmihali: İslam’ın inanç konuları hakkında özet bilgilerle başlayan kitap, ibadetlerle ilgili meselelere daha geniş yer vermiş, sosyal hayatta sıkça karşılaşılan konulardan olan yeme, içme, giyim, alışverişle ilgili konularda İslam’ın hükümlerini açıklamıştır. Eserin son kısmı İslâm ahlâkına ve Hz. Peygamber’in hayatına ayrılmıştır. Tek cilt olarak da birçok defa yayınlanan eser, 2,5 milyonun üstünde basılarak erişilmesi güç bir rekor kırmıştır.

Ömer Nasuhi Bilmen'in Kabri Nerededir?

12 Ekim 1971’de İstanbul’da vefat eden Ömer Nasuhi Bilmen Edirnekapı Sakızağacı Şehitliği’ne defnedildi.