İmam Tirmizi kimdir? Kısaca Hayatı
Tirmizi H. 209 (M.824) yılında, günümüzde Özbekistan sınırları içerisinde yer alan Tirmiz’de dünyaya gelmiştir. Merv bölgesinden gelip Tirmiz’e yerleşen bir aileye mensuptur. Tam ismi Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd) et-Tirmizî’dir. 25 yaşında hadis tahsil etmeye başlayan Tirmizi, önce kendi memleketinde ilim tahsil etmiş, daha sonra Irak, Hicaz gibi bölgelere hadis öğrenmek için yolculuklar yapmıştır.
Tirmizî, âlimlerin icmâsıyla hadis ilminde sika (güvenilir) bir muhaddis kabul edilmiştir. Nitekim kendisine önde gelen âlimler için kullanılan “imam” lakabının verilmesi de bunun göstergelerindendir. İbn Hibbân, öğrendiği hadisleri derleme, tasnif etme, ezberleme ve müzakere etme gibi bir muhaddiste bulunması zorunlu olan şartların hepsinin Tirmizî’de bulunduğunu söylemiştir. Hafızasının çok güçlü olması sebebiyle "Hafızu'l-Meşhur" lakabıyla anılmıştır.
Tirmizi, hadislerdeki gizli kusurları bilmede mahir bir muhaddis olduğu ve aynı zamanda Tirmizi cerh ta’dil ilminde de otorite olduğu gerekçesiyle bazı alimler Tirmizi’nin eseri olan el-Câmiʿu’ṣ-ṣahîh’in Ṣahîhayn’dan sonra üçüncü sırada yer alması gerektiğini söylemiştir. Hasen terimini hadis ilmine kazandıran Tirmizi, eserinde yer alan hadislerden sadece ikisiyle amel edilmediğini ifade etmiştir.
İmam Tirmizi’nin Hocaları Kimlerdir?
Tirmizi pek çok hadis aliminin hocası olan İbnü’l-Müsennâ başta olmak üzere Muhammed b. Beşşâr, Ziyâd b. Yahyâ el-Hassânî, Abbas b. Abdülazîm el-Anberî, Eşec el-Kindî, Fellâs, Ya‘kūb b. İbrâhim ed-Devrakī, Muhammed b. Ma‘mer el-Kaysî el-Behrânî ve Nasr b. Ali el-Cehdamî’den istifade etmiştir. Diğer hocaları arasında ise İshak b. Râhûye, Kuteybe b. Saîd, Hennâd b. Serî, Ali b. Hucr, Ahmed b. Menî‘, İmam Buhârî, İmam Müslim ve Ebû Dâvûd gibi önemli muhaddisler de yer almaktadır.
İmam Tirmizi’nin Talebeleri Kimlerdir?
Tirmizî’nin pek çok talebesi mevcuttur. Bunlar arasında Ebü’l-Abbas Muhammed b. Ahmed b. Mahbûb el-Mahbûbî, Ebû Saîd Heysem b. Küleyb eş-Şâşî, Ebû Zer Muhammed b. İbrâhim b. Muhammed et-Tirmizî, Ebû Muhammed Hasan b. İbrâhim el-Kattân, Ebû Hâmid Ahmed b. Abdullah et-Tâcir, Ebü’l-Hasan el-Fezârî yer almaktadır.
İmam Tirmizi’nin Eserleri Nelerdir? Tirmizi’nin Kütüb-i Sitte de Yer Alan Hadis Kitabının İsmi Nedir?
Tirmiz’nin kütüb-i sitte içerisinde yer alan kitabının ismi el-Câmiʿu’s-saḥîḥ’dir. Aynı zamanda Tirmizi’nin eş-Şemâʾilü’n-nebeviyye, el-ʿİlelü’l-kebîr, el-ʿİlelü’s-sağīr, Kitâbü’t-Târîḫ, Kitâbü’l-Esmâʾ ve’l-künâ, ez-Zühd, Tesmiyetü aṣḥâbi’n-nebî adından eserleri de mevcuttur.
İmam Tirmizi’nin Mezhebi Nedir?
Tirmizî, mezheplerin yaygınlaşmaya başladığı bir dönemde yaşamış, mezhepleri, mezhep imamlarının önde gelen talebelerinden öğrenmiş ancak diğer Kütüb-i Sitte imamları gibi o da hiçbir mezhebe intisap etmemiştir.
İmam Tirmizi’nin Vefatı
Tirmizî 13 Receb 279’da (9 Ekim 892) Tirmiz’e bağlı Buğ köyünde vefat etmiştir. Onun Tirmiz şehrinde vefat ettiği de ileri sürülmüştür.
