ABD eski Başkanı Donald Trump döneminde hazırlanan yeni strateji kapsamında, Grönland ile COFA benzeri bir anlaşma yapılması planlanıyor. Washington, Grönland’ı savunma ve ticaret açısından daha doğrudan kontrol altına almak istiyor. Ancak bu planın hayata geçmesi için Grönland’ın Danimarka’dan bağımsızlığını ilan etmesi gerekebilir.
ABD, Grönland’ı kendi stratejik etkisi altına almak amacıyla yeni bir plan üzerinde çalışıyor. Reuters’a konuşan ve kimliğinin açıklanmasını istemeyen ABD’li yetkililer, Donald Trump yönetiminin Grönland’la “Serbest Birlik Anlaşması” (Compact of Free Association - COFA) yapmayı gündeme aldığını açıkladı.
COFA modeli hâlihazırda Mikronezya, Marshall Adaları ve Palau gibi ada ülkeleriyle uygulanıyor. Bu anlaşmalar çerçevesinde ABD; posta hizmetleri, acil durum yönetimi, askeri koruma gibi hizmetler sunuyor. Karşılığında ise askeri faaliyet serbestisi ve ticari ayrıcalıklar elde ediyor.
Ancak bugüne kadar COFA yalnızca bağımsız ülkelerle imzalandı. Bu nedenle benzer bir modelin Grönland’a uygulanabilmesi için bölgenin Danimarka’dan ayrılması gerekiyor. Reuters, söz konusu anlaşmanın detaylarının henüz netleşmediğini bildiriyor.
Diğer yandan, CNN’in aktardığına göre ABD, Grönland’daki güvenlik sorumluluğunu Avrupa Komutanlığı’ndan (EUCOM) alarak Kuzey Komutanlığı’na (NORTHCOM) devretmeyi planlıyor. Bu adım, Grönland’ı Danimarka'dan sembolik olarak ayırma hamlesi olarak değerlendiriliyor. Böyle bir değişikliğin Danimarka ile diplomatik gerilimi artırabileceği belirtiliyor.
Grönland’da stratejik öneme sahip Pituffik Uzay Üssü bulunurken, ABD’nin bölgedeki istihbarat faaliyetlerini artırdığı da iddia ediliyor. Danimarka ise ABD’nin müttefik bir ülkeye karşı casusluk faaliyetinde bulunamayacağı konusunda uyarıda bulundu.
Trump’ın daha önce Grönland’ı satın alma isteği uluslararası gündeme oturmuş, bu teklif Danimarka tarafından sert bir dille reddedilmişti. Şimdi ise Washington’un Grönland üzerindeki etkisini artırma yönündeki hamleleri, Çin ve Rusya’nın Arktik bölgedeki etkinliğine karşı bir önlem olarak değerlendiriliyor.
