2026'da başlıyor: Vatandaşlık maaşının detayları belli oldu!
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, kamuoyunun merakla beklediği "Vatandaşlık Maaşı" projesinin start tarihini açıkladı. Pilot uygulama 2026'da başlayacak. Sistem, eşik gelirin altında kalan ailelere aylık destek sağlayacak. 2027'de tüm Türkiye'ye yayılacak.
GETAD nedir, nasıl çalışacak?
Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Modeli (GETAD), yoksulluk sınırı veya asgari ücret temel alınarak belirlenecek bir yıllık gelir eşiği oluşturacak. Ailelerin geliri bu eşiğin altındaysa, aradaki fark devlet tarafından aylık olarak ödenecek. Böylece hane halkının temel ihtiyaçları daha güvenceli karşılanacak.
Sistem, sosyal yardımların amaca uygunluğunu artırmayı ve dağınık ödemeleri tek çatı altında toplamayı hedefliyor. Bu sayede kaynaklar daha etkin kullanılacak. Ayrıca istihdam piyasasını caydırıcı etkiler minimize edilecek. Çünkü destek, çalışma arzusunu kıracak düzeyde olmayacak.
Pilot iller ve yaygınlaşma takvimi
2026'da birkaç pilot ilde hayata geçirilecek uygulama, 2027'de 81 ile yayılacak. Hangi illerin seçileceği ise şubat ayındaki kapsamlı analizlerle netleşecek. Seçimde, sosyo-ekonomik risk haritası, kayıt dışı istihdam oranı ve sosyal hizmet altyapısı gibi kriterler belirleyici olacak.
Yılmaz, "Bu yapısal reformla sosyal yardım sistemini 21. yüzyıla taşıyacağız" dedi. Amaç, kimsenin gelir güvencesizliği nedeniyle temel haklardan mahrum kalmaması. Sistem, e-Devlet üzerinden alınacak başvurularla dijital olarak yönetilecek. Başvuru sahiplerinin gelir durumu, ilgili kamu kurumlarının verileriyle çapraz kontrol edilecek.
Su tasarrufu da gündemde
Toplantıda su güvenliği de ele alındı. Yılmaz, "Su artık bir beka meselesi" vurgusu yaptı. Kayıp-kaçak oranlarının yüzde 60'lara çıktığı şehirlerde altyapı yenileme çağrısı yaptı. Belediyelerin su şebekelerini hızla güncellemesi istendi. Aksi halde 2030'a kadar ciddi sıkıntı yaşanabileceği uyarısı yapıldı.
Strateji Bütçe Başkanlığı, deniz suyundan tatlı su üretimi dahil her senaryoyu masaya yatırıyor. Ancak öncelik, mevcut kaynakların korunması ve israfın önlenmesi. Bu kapsamda tarımda damlama sulama gibi teknolojilerin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Sanayide ise yeniden kullanılabilir su sistemlerine teşvik artırılacak.
Kimler başvuru yapabilecek?
Henüz kesinleşmeyen kriterler arasında hane başına düşen gelir, mal varlığı ve sigorta kayıtları yer alıyor. Örneği 20 bin liralık yıllık eşikte, 16 bin lira gelirli bir aileye 4 bin lira fark ödenecek. Ancak bu rakamlar 2026 başında yapılacak çalışmayla netleşecek. Başvurular e-Devlet üzerinden alınacak ve sistem otomatik kontrol edecek.
Engelli, yaşlı veya tek ebeveynli haneler gibi öncelikli gruplar için ek katsayılar uygulanacak. Bu sayede daha fazla ihtiyaç duyulan ailelere daha yüksek destek verilecek. Ayrıca çocuk sayısı, eğitim durumu ve sağlık raporları da hesaplamaya dahil edilecek. Ancak her şeyden önce başvuru sahibinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekecek.
