Çin, Tayvan’a silah satışına karşı 20 ABD şirketini yaptırım listesine aldı

Çin, Amerika Birleşik Devletleri’nin Tayvan’a yaptığı 11 milyar dolarlık silah satışına misilleme olarak aralarında Boeing’in savunma kolu ve Northrop Grumman’ın da bulunduğu 20 ABD savunma şirketine yeni yaptırımlar uyguladı. Pekin yönetimi, söz konusu şirketlerin Çin’deki varlıklarını dondurdu ve Çinli kurumların bu firmalarla ticaretini yasakladı.

Yaptırım gerekçesi: “egemenlik ve toprak bütünlüğü ihlali”

Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Washington’un Ada’ya düzenlediği silah sevkiyatı Çin’in “birlik ilkesini” ihlal ediyor. Bakanlık sözcüsü, “Bu satışlar ülkemizin egemenlik ve toprak bütünlüğünü ciddi biçimde zedeler” dedi. Aynı bildiride, yaptırımların temel amacının ABD’ye caydırıcılık mesajı vermek olduğu vurgulandı.

Hedef şirketler Çin pazarında neredeyse yok

Listedeki çoğu ABD’li şirketin Çin’de doğrudan faaliyeti bulunmuyor. Örneğin Boeing’in St. Louis’teki silah fabrikasının Çin’le ticaret hacmi sınırlı. Benzer şekilde Northrop Grumman’ın da Çin pazarında aktif projesi yok. Bu nedenle yaptırımların mali etkisi ilk etapta sınırlı görünüyor.

10 üst düzey yöneticiye giriş yasağı

Çin, şirketlere yönelik kısıtlamaların yanı sıra ABD savunma sektöründen on üst düzey yöneticiye daha ülkeye giriş yasağı getirdi. Yasağın Hong Kong ve Makao özel idari bölgelerini de kapsadığı bildirildi. Yetkili isimlerin listesi ise kamuoyuyla paylaşılmadı.

ABD: Tayvan’a silah satışı devam edecek

Beynet’in resmi açıklamasında, “Tayvan’a yapılan silah satışları Tayvan ilişkileri yasasına uygundur” denildi. ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Ada’nın kendini savunma hakkını desteklemeye devam edeceklerini yineledi. Washington’un yakın dönemde Kongre’ye yeni silah paketlerini sunması bekleniyor.

Çin’in Tayvan politikasının kısa tarihi

Çin Halk Cumhuriyeti, 1949’dan bu yana Tayvan’ı “ayrılmamış bir vilayet” olarak tanımlıyor. Pekin, Ada’nın fiilen bağımsız yönetimini “birlik” ilkesine aykırı buluyor. Bu kapsamda her yıl Tayvan’a yapılan yabancı silah satışlarına sert diplomatik notalarla karşılık veriyor.

Silah paketinde neler var?

Tayvan’ın onayladığı 11 milyar dolarlık anlaşmada 60 adet F-16 modernizasyon kiti, havadan fırlatılan Harpoon deniz karşıtı füzeler ve çok sayıda akıllı bomba yer alıyor. Paket, Ada hava kuvvetlerinin caydırıcılık kapasitesini artırmayı hedefliyor. Tayvan Savunma Bakanlığı, teslimatların 2027’ye kadar tamamlanacağını duyurdu.

Çin’in daha önce uyguladığı yaptırımlar

Pekin, 2020 ve 2022 yıllarında da ABD’li savunma şirketlerine benzer kısıtlamalar getirmişti. Raytheon, Lockheed Martin ve General Dynamics o dönemde yaptırım listesine alınmıştı. Bu firmaların Çin’deki iştiraklerinin hesapları dondurulmuş, personel vizeleri iptal edilmişti.