Şeyh İzzeddin el-Kassam'ın Doğumu ve Ezher'deki İslami Eğitimi
İzzeddin el-Kassâm, 1882 yılında Suriye’de Lazkiye’nin güneydoğusunda küçük bir liman şehri olan Cebele’de dünyaya gelmiştir. Şeriat mahkemesi üyesi olup kendi bölgesinde Kadiri tarikatının mürşidi olarak tanınan İzzeddin el-Kassâm’ın babası Abdülkadir bin Mustafa bin Yusuf bin Muhammed el-Kassam, aynı zamanda medresede müderrislik yapmaktaydı.
İlk eğitimini ailesinden alan İzzeddin el-Kassam, 14 yaşında kardeşiyle beraber Ezher’e gitti. 1909 yılına kadar Ezher’de eğitim aldı. Eğitim hayatı boyunca Muhammed Abduh ve Muhammed b. Abdülmâlik el-Alemî gibi hocalardan istifade eden Kassam, M. Reşîd Rızâ, İzzeddin Alemüddin et-Tenûhî, Züheyr eş-Şâvîş ve Ali et-Tantâvî gibi isimlerle arkadaşlık kurdu. Eğitimini tamamladıktan sonra memleketine dönen Kassam, babasının medresesinde ders vermeye ve aynı zamanda Mansûrî ve İbrâhim b. Edhem camilerinde vaizlik yapmaya başladı.
Osmanlı'dan Filistin'e: İlk Direniş ve Cihat Çağrısı
1911 yılında İtalyanlar Libya’ya saldırınca önce bazı gösteriler düzenleyen ve bir de marş yazan Kassam, bunların yanı sıra halkı silahlı mücadeleye davet etti. Osmanlı ordusuna asker toplamaya başladı. 250 gönüllü asker ile Trablusgarp’a gitmek için bir ay bekledi. İtalyanlarla bir anlaşma imzalanması üzerine cepheye gidemeden geri döndü.
İzzeddin Kassam, I. Dünya Savaşı’nın başladığı ilk zamanlarda Osmanlı ordusuna katılmak üzere müracaatta bulundu. Bunun üzerine askerî eğitim alan Kassam, cephede garnizon imamı olarak görev yaptı. Ortadoğu’nun Osmanlı Devleti’nden ayrılması meselesi ortaya çıkınca Cebele’ye geri döndü ve halktan oluşan bir birlik kurdu.
Savaşın ardından Fransızlar Suriye’ye yerleştiğinde Ömer el-Baytâr ile direniş hareketine başladı. 1921 senesinde hakkında Fransızların idam kararı çıkardığı İzzeddin el-Kassam, Filistin’e geçerek Hayfa’ya yerleşti.
İngiliz Mandasına Karşı Silahlı Direnişin Başlangıcı: Kassam Hareketi
Hayfa’da İstiklâl Camii’nde imam-hatiplik yapan İzzeddin Kassam, aynı zamanda çeşitli yerlerde dersler vermeye devam ediyordu. Hasan el-Bennâ’nın öncülüğünde kurulan Müslüman Gençler Derneği’ne üye oldu ve bir süre sonra da başkanlığa seçildi.
İzzeddin Kassam köy köy dolaşıp İngiliz işgaline ve Siyonizm tehlikesine karşı halkı bilinçlendirmeye çalışıyor, Yahudilere arazi satışının kesin olarak yasaklanmasını istiyordu. Etrafında toplanan ve “meşâyih” denilen —ki kendisinin vefatından sonra “Kassâmiyyûn” denilmiştir— sevenlerinin örgütlenmesini sağladı.
İzzeddin Kassam, 1930 yılından sonra resmî nikâh memuru olarak görevlendirildi.
Şeyh İzzeddin el-Kassam'ın Şehadeti ve Direniş Mirası
İzzeddin el-Kassam, İngiltere’nin Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurulmasını kabul ettiği Balfour Deklarasyonu’nun yıl dönümü olan 2 Kasım 1935 tarihinde İngilizlere karşı harekete geçti.
19 Kasım 1935 tarihinde İngiliz kuvvetleri ile el-Kassam ve 15 takipçisi arasında amansız bir çatışma yaşandı; 6 saat süren çatışmanın ardından 20 Kasım 1935 tarihinde Ya‘büd mevkiinde İzzeddin el-Kassam şehit edildi. Cenazesi Hayfa’ya götürülerek ertesi gün defnedildi.
Mirası Günümüzde Yaşıyor: El-Kassam Tugayları ve Kassam Roketleri
İzzeddin el-Kassam’ın Siyonizm’e karşı başlatmış olduğu silahlı mücadele, Filistin direnişine manevi anlamda önderlik etmiştir. Filistin İslâmî Direniş Hareketi (HAMAS), askerî kanadına “İzzeddin el-Kassam Birlikleri” adını vermiştir. Yine HAMAS’ın kullandığı Kassam roketleri de adını İzzeddin el-Kassam’dan almaktadır.
