ABD Başkanı Donald Trump, yaptığı son açıklamada Suudi Arabistan’a gelişmiş F-35 savaş uçaklarının satışına onay verme niyetinde olduklarını doğruladı. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Washington temasları öncesi gelen bu karar, iki ülke arasında büyük çaplı bir savunma anlaşmasının işareti olarak değerlendiriliyor. Trump, “Bunu yapmayı planlıyorum. Satın almak istiyorlar ve onlar harika bir müttefik. F-35’leri satacağız.” ifadelerini kullandı.
Satışın, Trump’ın Mayıs ayındaki Riyad ziyaretinde duyurulan ve toplamda 142 milyar dolara ulaşan dev savunma paketi kapsamında olduğu, anlaşmanın 48 adede kadar beşinci nesil hayalet uçak içerdiği belirtiliyor.
İsrail’in Askeri Üstünlük Endişesi
Karar, bölgede “niteliksel askeri üstünlüğünü” koruma çabasında olan İsrail’in itirazlarını da beraberinde getirdi. Tel Aviv yönetimi, F-35 satışının Suudi Arabistan ile normalleşme adımlarına bağlanmasını umuyordu. Ancak Riyad yönetiminin Gazze’deki hassas süreç nedeniyle bu tartışmalara temkinli yaklaştığı ifade ediliyor.
Havacılık uzmanı Richard Aboulafia, geçmiş örneklerde olduğu gibi teknolojik kısıtlamalarla İsrail’in kaygılarının azaltılabileceğini vurguladı. Aboulafia, Suudi Arabistan’a verilecek F-35’lerin belirli geliştirmelerden mahrum bırakılabileceğini ve ABD’nin uzaktan devre dışı bırakabilen “kill switch” sistemleriyle güvenlik avantajı sağlayabileceğini belirtti.
Çin’e Teknoloji Sızması Kaygısı
Karara karşı çıkan bir diğer kesim ise ABD güvenlik ve istihbarat çevreleri. Yetkililer, Suudi Arabistan’ın Çin ile artan askeri ve teknolojik işbirliği nedeniyle F-35’lerin hassas yazılım ve donanımlarının Pekin’in eline geçme riskine dikkat çekiyor. Suudi Arabistan’ın 2021’den bu yana Çin teknolojisiyle balistik füze üretimini artırması ve Huawei’nin ülkenin 5G altyapısında kritik rol üstlenmesi bu endişeleri pekiştiriyor.
Uzmanlara göre Washington, satıştaki ileri teknoloji seviyesini sınırlayarak riskleri azaltmaya çalışabilir. Ancak ekonomik dönüşüm sürecindeki Riyad’ın, ödediği yüksek maliyet karşılığında en gelişmiş sistemleri talep etmesi bekleniyor.
