Filistin’de Birinci İntifada Ne Zaman Başladı? Birinci İntifanın Başlama Sebepleri Nelerdir?
Filistinlilerin İsrail işgaline karşı topluca başlattığı halk direnişi olan Birinci İntifada, 9 Aralık 1987’de başladı.
1948’de İsrail’in Birleşmiş Milletler kararıyla kurulmasının ardından bölgede gerginlik giderek artmış, 1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan sonra ise İsrail işgali Filistin topraklarının tamamına yayılmıştı.
İşgal sürecinde İsrail yönetimi; keyfi gözaltılar, hukuksuz cezalar ve insanlık dışı uygulamalarla Filistin topraklarını adeta açık bir cezaevine çevirdi. Bu baskılar, Filistin halkı için dayanılmaz bir noktaya ulaştı.
1987’de İntifada’yı Tetikleyen Kaza ve Olaylar
8 Aralık 1987’de İsrailli bir kamyon şoförünün Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Hanun (Erez) kontrol noktasında aracını Filistinli işçilerin üzerine sürerek 4 kişiyi şehit etmesi, “Taş İntifadası” olarak bilinen hareketin kıvılcımını yaktı.
Ertesi gün, 9 Aralık’ta Cibaliya Mülteci Kampı’nda başlayan protestolar hızla Gazze Şeridi’nin tamamına, ardından Batı Şeria ve Doğu Kudüs’e yayıldı.
Birinci İntifada Sürecinde Yaşanan Önemli Olaylar
Birinci İntifada, Filistin halkının İsrail işgaline karşı yürüttüğü ilk kapsamlı sivil direniş hareketi oldu.
Filistinliler; başkenti Kudüs olan bağımsız ve egemen bir devlet kurma haklarını talep ediyor, İsrail’in 1967’den itibaren Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te inşa ettiği tüm Yahudi yerleşim birimlerinin boşaltılmasını istiyordu.
İsrail güçleri ise bu taleplere gösterilerde ağır silahlar, tanklar ve bombalarla karşılık verdi.
Ayrıca dönemin Savunma Bakanı İzak Rabin’in onayıyla uygulanan ve “kemik kırma politikası” olarak bilinen yöntem çerçevesinde, taş atan çok sayıda Filistinlinin kol ve bacakları sopalarla kırıldı.
Taş İntifadası: Sokak Gösterileri ve Direniş Biçimleri
İntifada döneminde Filistin halkı genel greve gitti.
İsrail ürünleri boykot edildi, haksız vergiler ödenmedi.
Sokaklara kurulan barikatlar, duvar yazıları ve sürekli devam eden gösterilerle intifada ruhu tüm bölgede canlı tutuldu. Birinci intifadanın simgesi Filistinli Müslümanların kendilerini koruduğu taş oldu.
Birinci İntifada’nın Sonuçları
Resmi verilere göre, 1987-1993 yılları arasında süren Birinci İntifada’da İsrail saldırıları sonucu 241’i çocuk olmak üzere 1162 Filistinli şehit edildi, yaklaşık 90 bin kişi yaralandı.
Oslo Görüşmelerine Giden Yol
İşgalci İsrail, baskı ve şiddet yöntemleriyle İntifada’yı durduramayacağını anlayınca 1993 yılı Eylül ayında Yaser Arafat liderliğindeki Filistin yönetimiyle Oslo Anlaşması’nı imzalamak zorunda kaldı.
Bu anlaşmayla Birinci İntifada sona ermiş olsa da, İsrail anlaşmadaki yükümlülüklerini büyük oranda yerine getirmedi ve işgali durdurmadı.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ve Hamas'ın Rolü
Birinci İntifada döneminin öne çıkan unsurlarından biri de Hamas’ın sahada silahlı direnişle yer alması oldu.
1987’de Şeyh Ahmed Yasin liderliğinde kurulan Hamas ve onun silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu süreçte Filistin halkı arasında hızlı bir şekilde güç kazandı.
İntifada ilerledikçe FKÖ ve Fetih Hareketi’nin halk nezdindeki itibarı zayıflarken, Hamas ve İslami Cihad gibi oluşumlar öne çıkmaya başladı.
Birinci İntifada Hakkında En Çok Aranan Sorular
İntifada Ne Demek?
“İntifada”, kelime anlamı olarak silkinmek, ayağa kalkmak ve başkaldırmak demektir.
Filistinlilerin İsrail işgaline karşı başlattığı bu direniş, dünya genelinde “İntifada” adıyla tanınmıştır.
Birinci İntifada 1987-1993 yılları arasında, İkinci İntifada ise 2000-2005 yılları arasında gerçekleşmiştir.
