Filistin İslami Cihad Hareketi Nedir? Kurucusu Kimdir? Amaçları Nelerdir?
Dr. Fethi Şikaki ve arkadaşlarının Mısır'da üniversite öğrenimi gördüğü yıllarda temellerini attığı ve günümüzde Gazze’de Hamas’tan sonra en büyük ikinci hareket kabul edilen İslami Cihad Hareketi 1981 yılında kurulmuştur.
Altı Gün Savaşları’nda işgalci İsrail’in Arap devletlerine karşı büyük bir zafer kazanması neticesinde, Filistinli direnişçiler topraklarını müdafaa edebilmek için Arap milliyetçiliğinin çözüm olamayacağı anlayınca İslami hareket ve “cihad” anlayışına yönelmişlerdir. 1979’da Ayetullah Humeynî önderliğinde gerçekleşen İran İslam Devrimi, sosyalizm ve Arap milliyetçiliğinden beklediği sonucu alamayan gençleri İslami mücadeleye yöneltmiştir.
Altı Gün Savaşları’nın ardından Müslüman Kardeşler (İhvân-ı Müslimîn) hareketi içerisinde, bazı noktalarda düşünce farklılıklarından kaynaklanan ayrılıklar baş göstermeye başlamıştır. Bu ayrılıklar sonucunda 1981 yılında Müslüman Kardeşler hareketine mensup olan Dr. Fethi Şikaki ve Abdülaziz Avde liderliğinde İslami Cihad adında yeni bir hareket kurulmuştur.
Filistin Kurtuluş Hareketi (FKÖ) eliyle verilen seküler mücadelenin Kudüs'ün ve Mescid-i Aksa'nın tarihi misyonuyla uyumlu olmadığını düşünen Dr. Fethi Şikaki ve arkadaşları, o dönemdeki İslami yapıların Filistin'e karşı yeterli hassasiyeti taşımadığını düşünüyorlardı ve bu sebeple devrimci İslami bir hareket fikri ile ortaya çıktılar. Mısır'da üniversite öğrencisi olarak bulunan Dr. Fethi Şikaki ve arkadaşları Filistin İslami Cihad hareketinin temellerini atmışlardır.
Filistin İslami Cihad Hareketi, Müslüman Kardeşler'in bir kolu olarak kurulmuş ve oluşumunda ideolojik olarak İran'daki İslam Devrimi'nden etkilenmiştir. Filistin İslami Cihad Hareketi’nin amacı, 1948 öncesi Filistin Mandası'nın coğrafi sınırları içinde egemen bir İslami Filistin devleti kurmaktır. İslami Cihad Hareketi İşgalci İsrail’i devlet olarak tanıyan ve Filistin’in toprak bütünlüğünü çiğneyen Oslo Anlaşmasına şiddetle karşı çıkmış, hedefine askeri yollarla ulaşmaya odaklanmıştır.
1980'li yılların başlarında Filistin'e geçen Fethi Şikaki ve arkadaşları, camilerde, okullarda, üniversitelerde ve Mescid-i Aksa'da yaptıkları çalışmalar ile Filistin'in kurtuluşunun silahlı mücadele ile olabileceği fikrini yaydılar. İslami Cihad Hareketinin çalışmaları kısa sürede özellikle gençler arasında karşılık buldu. 1986 yılında İslami Cihad Hareketi, siyonist rejime karşı askeri operasyonlarını artırdı. Fethi Şikaki tarafından organize edilen silahlı eylemler, siyonist rejimi zor durumda bırakırken mazlum Filistin halkının özgürlük umutlarını yeşertiyordu. Sabra Şatilla Kasabı Ariel Şaron'un Kudüs'ü ziyaretiyle başlayan 2. İntifada sırasında İslami Cihad Hareketi HAMAS'la birlikte etkin bir rol oynadı.
Filistin toprakları başta olmak üzere Suriye ve Lübnan'da faaliyetlerde bulunan İslami Cihad Hareketi eylemlerinde masum sivilleri hedef almamış ve sivilleri hedef almanın doğru olmadığını ifade etmiştir.
2 Kasım 1994 tarihinde İslami Cihat Hareketinin Gazze'deki liderlerinden Hani el-Abid uğradığı suikast sonucu şehit edildi. 22 Haziran 1995'te ise yine İslami Cihad'ın liderlerinden Mahmut Havece Gazze'de uğradığı suikast sonucu şehit edildi.
Fethi Şikaki'nin şehadetinden sonra Hareketin başına Prof. Dr. Ramazan Şallah getirildi. İslami Cihad Hareketinin kuruluşundan itibaren Fethi Şikaki ile beraber olan Şallah, siyonist çetenin suikastlarına karşı daha sıkı bir teşkilatlanma yolunu tercih etti.
Filistin İslami Cihad lideri Ramazan Şallah, 2018'de yakalandığı ağır hastalık nedeniyle görevini Ziyad en-Nehale'ye bırakmıştır.
Filistin İslami Cihad hareketi kurucu lideri Dr. Fethi Şikaki'nin hayatını detaylıca okumak için tıklayınız.
Filistin İslami Cihad Hareketi Güncel Lideri Kimdir?
Filistin İslami Cihad Hareketinin liderliğini 28 Eylül 2018'den bu yana Ziyad en-Nahale yürütüyor. Nahale'nin Suriye ya da Lübnan'da yaşadığı öngörülüyor.
İslami Cihad Hareketinin Askeri Kanadı Kudüs Tugayları Kimdir?
Siyonist işgal rejiminin mazlum Filistin halkına dönük vahşi katliamları devam ederken İslami Cihad Hareketi liderleri Fethi Şikaki ve Abdülaziz Avde, 1981 yılında Kudüs Tugaylarını kurarak daha sistemli ve profesyonel bir askeri mücadele içerisine girdi. Bu süreçte İslami Cihad Hareketi, siyonist hedeflere yönelik istişhadi (şehadet) eylemleri düzenledi. Kudüs Tugayları Filistin'in özgürleştirilmesini ve işgalci İsrail'e karşı silahlı direnişi hedeflemektedir. Fertlerini profesyonel bir askeri eğitimden geçiren Kudüs Seriyyeleri, Hamas'tan sonra Gazze Şeridi'ndeki en büyük ikinci silahlı gruptur. Askeri eğitimlerinde Lübnan Hizbullah Hareketinin tecrübelerinden istifade ettiler.
Kudüs Tugayları lideri, Suriye'nin Şam kentinde bulunduğu iddia edilen Ziyad en-Nahale’dir. Kudüs Tugayları sözcülüğünü ise 18 Mart 2025 tarihinde şehit olan kadar Ebu Hamza ismiyle bilinen Naci Ebu Seyf yapmaktaydı.
İşgalci İsrail’e karşı birçok operasyon düzenleyen Kudüs Tugayları, özellikle Gazze Şeridi'nde yoğun faaliyet göstermekte ve işgalci İsrail'in askeri operasyonlarına karşılık vermektedir.
Sıkı bir hiyerarşik yapıya sahip olan Kudüs Tugayları, faaliyetlerini ve üst düzey gizlilik içerisinde gerçekleştirmektedir.
İslami Cihad Hareketini Hangi Ülkeler Desteklemektedir?
İşgalci İsrail Savunma Kuvvetleri, bölgedeki İsrail karşıtı gruplar arasında İslami Cihad'ın "İran'la en uzun ve en yakın bağlara sahip" grup olduğunu ifade etmektedir. İşgal ordusuna göre, grubun ilk yıllarında İslami Cihad'ın liderliği Mısır'dan Lübnan'a taşındı ve burada İran'la bağları güçlendirildi.
Hareketin Lübnan ve Suriye'de varlığının yanı sıra Tahran'da da ofisleri bulunmaktadır.
Hamas ve İslami Cihad Hareketi Arasındaki Farklar Nelerdir?
İslami Cihad, Gazze'yi yöneten ve silahlı kanadının yanı sıra geniş siyasi ve toplumsal kurumlara sahip olan Hamas'ın aksine, işgalci İsrail'e karşı tamamen askeri operasyonlara odaklanıp, siyasetle daha az ilgilenmektedir.
Hamas, sosyal hizmetler programının da etkisiyle önemli bir toplumsal destek yakalarken İslami Cihad'ın ise Müslüman Kardeşler çizgisinden gelmesine rağmen Hamas gibi bir kitlesel harekete dönüşmediği görülmektedir.
Hamas 2006 senesinde seçimlere katılırken, İslami Cihad hareketi seçimlere katılmaya mesafeli durmaktadır.
